AMIRDOVLAT AMASIACI (ordi Exiayi) / ԱՄԻՐԴՈՎԼԱԹ ԱՄԱՍԻԱՑԻ (որդի Եղիայի)

Գործունեությունը` Բառարանագիր, Բժիշկ, Բնագետ, Մատենագիր

Բնակավայրը` Աբխազիա

Հղումներ` www.encyclopedia.am
hy.wikipedia.org

Ծնվ. մոտ 14.20.1425թ., Ամասիա (Սեբաստիայի նահանգ):
Մահ. 08.12.1496թ., Բրուսա:

Բժշկություն հավանաբար սովորել է Միջագետքում կամ Արաբիայում:

Տիրապետել է մի քանի օտար լեզուների, ուսումնասիրել հին և միջնադարյան բժշկագիտություն:

Երկար տարիներ ապրել և աշխատել է Կ. Պոլսում:

«Ուսումն բժշկութեան» (1459) աշխատության մեջ քննության են առնվել մարդու անատոմիայի, սաղմնաբանության, հիգիենայի, ախտաբանության և դեղագիտության հարցեր:

«Օգուտ բժշկութեան» (1469, հրտ.՝ 1940) աշխատությունը նախորդի վերամշակումն է, որտեղ մանրամասն նկարագրված են հիվանդությունների պատճառագիտությունը, կլինիկական պատկերը բնորոշող ախտանշանները, հիվանդի բուժումն ու խնամքը:

Դեղագործությանն ու դեղագիտությանն են նվիրված նրա «Ախրապատին» (1459), «Բառք այբուբենական ի վերայ ցաւոցն» (կազմված 1468-ին, ձեռագիր տարբերակները պահվում են Մատենադարանում), «Անգիտաց անպէտ» (1482, հրտ.՝ 1926, ռուս.՝ 1990, թրգմ. Ա. Վարդանյան) աշխատությունները:

ԱՄԻՐԴՈՎԼԱԹ ԱՄԱՍԻԱՑԻն մեծ տեղ է տվել բուսաբուժությանը, որպես դեղամիջոց առաջարկել է օգտագործել նաև կենդանիների օրգանները և հանքային ծագում ունեցող դեղանյութերը:

Արաբերենից թարգմանել է «Գիրք ռամկականը» (1474):

ԱՄԻՐԴՈՎԼԱԹ ԱՄԱՍԻԱՑու «Վասն նշանաց հիւանդին, զկենաց և զմահուն» աշխատության միակ օրինակը գտնվում է Փարիզի Ազգային մատենադարանում:

Գրականություն
Սեպետճյան Հ., Դեղագործությունը Հայաստանում ըստ Ամիրդովլաթի, Ե., 1949:
Vardanian S., Amirdovlat Amasiatsi, A Fifteenth Century Armenia Natural Historian and Physician, Delmar, N.Y., 1999.