ԽԱՉԱՏՈՒՐ Գ ԳԱՂԱՏԱՏԻ Սինւոերճի (Սինտերճյան)

Գործունեությունը` Կրոնական գործիչ

Բնակավայրը` Հայաստան

Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս 1657-74-ին:

Ծննդյան թիվն անհայտ է:
Մահ. 1679թ., Սիս (Կիլիկիա):

Պատմագիտության մեջ, սխալմամբ նույնացվելով Բերիո (Հալեպի) հայոց թեմի առաջնորդ Խաչատուր վրադապետ Սեբաստացու հետ, անվանվել է նաև Սեբաստացի:
Աշակերտել է Հովհաննես արք. Եդեսացուն և Կղեմես Գալանոսին (1626-ից):
Պատկանել է արևմտամետ կողմնորոշում ունեցող հոսանքին, որի աջակցությամբ 1642-43-ին (մի քանի ամիս) եղել է Կ. Պոլսի հայոց պատրիարք, իսկ 1850-ական թթ. դարձել սսականության պարագլուխներից:

Փորձել է կաթոլիկ. եկեղեցուն դավան. որոշակի զիջումների գնով և Եվրոպայի օգնությամբ հասնել հայ ժողովրդի ազատագրմանը: Այդ նպատակով գործուն պայքար է մղել էջմիածնականության կողմնակիցների դեմ, իր համախոհների աջակցությամբ տիրացել Կիլիկիո կաթողիկոս, աթոռին:

1662-ին «դավանության գիր» ու օգնության խնդրագիր-նամակ է հղել Հռոմի Ալեքսանդր VII պապին և Ֆրանսիայի արքա Լյուդովիկոս XIV-ին: Հակադրվելով Ս. Էջմիածնին և փորձելով ստեղծել առանձին կաթողիկոսություն արևմտահայկ. թեմերի համար՝ ԽԱՉԱՏՈՒՐ Գ ԳԱՂԱՏԱՏԻն 1664-ի աշնանը Հալեպի Ս. Քառասնից մանկանց եկեղեցում կաթողիկոս է օծել Եղիազար Այնթապցուն (տես Եղիազար Ա Այնթապցի)՝ դրանով իսկ ջլատելով Հայ եկեղեցին:

Հայ ժողովրդի ազատագրության հույսերը կապելով Օսմանյան կայսրության դեմ Վենետիկի Հանրապետության պատերազմի հետ՝ 1668-ին եղել է Կանդիայում (Կրետե կղզի), հանդիպումներ ունեցել զորահրամանատար Ֆրւսնչեսկո Մորոզինիի հետ: Սակայն Թուրքիայի հաղթանակից (1669) հուսախաբվել է, հեռացել պայքարից և հրաժարվել նաև կաթողիկոս. աթոռից: