ԿԱՏՐԱՆԻԴԵ

Գործունեությունը` Թագուհի

Բնակավայրը` Հայաստան

Կատրանիդեն Սյունյաց Վասակ Առաջին թագավորի դուստրն էր, որի հետ ամուսնանում է Հայոց Գագիկ Առաջին թագավորը:
Գագիկ Առաջինը թագավորել է երեք տասնյակ տարիներից ավելի 989 թվականից մինչև 1020 թվականը: Այդ տարիներին մայրաքաղաք Անին կառուցապատվել է նաև եկեղեցական կառույցներով: 1001 թվականին ավարտվում է Անի մայրաքաղաքի Մայր տաճարի կառուցումը: Սա կառուցվել է թագուհի Կատրանիդեի հովանավորությամբ: Անիի ճարտարապետական հիանալի կառույցները հայոց Գագիկ Առաջինի, Տրդատ մեծ ճարտարապետի և թագուհի Կատրանիդեի մտահղացումների և ջանքերի շնորհիվ են կյանքի կոչվել: Ավանդույթն ասում է, որ հոգևորական կառույցների շինարարության գործն ավարտին հասցնելու համար այդ քրիստոնեապաշտ հավատացյալը չի խնայել անգամ հարսանեկան իր օժիտն ու նվերները:
Դրա հետևանքն այն եղավ, որ մայրաքաղաք Անին զարդարվեց ճարտարապետական հարուստ ձևավորումներով շինություններով, որոնց հիմնական մասը կազմում էին եկեղեցական կառույցները: Քրիստոնեական հավատքին անդավաճան հայոց թագուհին կատարում էր բոլոր ծեսերն ու աղոթքները, հաճախում եկեղեցիներ, աղոթում ու լսում հոգևոր երգեր:
Մահից հետո թագուհի Կատրանիդեին մեծ շուքով, եկեղեցական ծեսերով թաղեցին Անիի Կաթողիկե եկեղեցու հարևանությամբ գտնվող տապանատան գերեզմանոցում: Անցած դարի սկզբներին, երբ Արևմտահայաստանի մեծ մասը ազատված էր հայ կամավորների կողմից, Անի մայրաքաղաքում խոշոր ու լայնածավալ պեղումներ էր իրականացվում: Այդ հետազոտություններն իրականացնում էր ակադեմիկոս Մառի գլխավորած արշսւվախումբը: Երբ Կատրանիդեի գերեզմանը բացվեց և երևաց թագուհու կմախքը, զարմանք պատեց բոլորին: Կատրանիդեի ոտքերը խաչած էին ճիշտ այնպես, ինչպես Քրիստոսի ոտքերը խաչելիս: Սա եղել է թագուհու վերջին ցանկությունը: