MKRTICH AVGERYAN HAYRAPETI / ՄԿՐՏԻՉ ԱՎԳԵՐՅԱՆ ՀԱՅՐԱՊԵՏԻ

Գործունեությունը` Լեզվաբան/թարգմանիչ

Բնակավայրը` Իտալիա

Հղումներ` hy.wikipedia.org
hy.wikipedia.org
www.litopedia.org

Լեզվաբան, բառարանագիր, աստվածաբան, թարգմանիչ:

Ծնվ. 11.11.1762թ., Անկարա:
Մահ. 03.03.1854թ., Վենետիկ:

Հ. Հ. Ավգերյանի եղբայրը:
Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ, քահանա (1786):
Եղել է Մխիթարյան միաբանության խորհրդական, ընդհանուր աթոռակալ:
ՄԿՐՏԻՉ ԱՎԳԵՐՅԱՆի առավել հայտնի երկերից է «Լիակատար վարք եւ վկայաբանութիւն Սրբոց, որք կան ի հին տօնացուցի եկեղեցւոյ Հայաստանեայց» (հ. 1-12, 1810-15) աշխատությունը, որտեղ ամփոփված և լուսաբանված է «սրբերի կյանքը», տրված են բանասիր. վերլուծություններ և ճշգրտումներ:
ՄԿՐՏԻՉ ԱՎԳԵՐՅԱՆի գլուխգործոցը «Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի» կամ «Նոր հայկազեան բառարանն» է (հ. 1-2, 1836-37, համահեղինակ):
ՄԿՐՏԻՉ ԱՎԳԵՐՅԱՆը կազմել և խմբագրել է է - ֆ տառերի բառացանկը և հոդվածները, գրել է առաջաբանը և հավելվածը, անդրադարձել բառերի ստուգաբանությանը:
Համառոտելով «Նոր հայկազեան բառարանը»՝ կազմել է «Առձեռն բառարան հայկազնեան լեզուի» (1846) ձեռնարկը:
Լատիներենից գրաբար է թարգմանել լատին եկեղեցու հայրերի և վարդապետների գործեր, հայից լատ.՝ Հայ եկեղեցու հայրերի երկեր:
Թարգմանություններից են Հեթում Պատմիչի «Պատմութիւն թաթարաց» (1842), Սենեկայի «ճառք իմաստասիրականք» (1849) և այլ երկեր:
Գրաբարից լատ. է թարգմանել Փիլոն Եբրայեցու ճառերը և Եվսեբիոս Կեսարացու «Քրոնիկոնը» (մաս 1-2, 1818), որոնց հուն, բնագրերը կորած են:
ՄԿՐՏԻՉ ԱՎԳԵՐՅԱՆը գրել է կրոնաբարոյախոս. բնույթի չափածո և արձակ երկեր: ՄԿՐՏԻՉ ԱՎԳԵՐՅԱՆը որոշ աշխատություններ («Բարի խորհուրդներ», 1809, «Դեղ կենաց, որ է հոգեւոր բժշկարան», 1810) գրված են արևմտահայ.:
Երկ.
Քրիստոնէական վարդապետութիւն ոտանատրեալ առ հեշտին մտառութիւն համբակաց ..., Վնտ., 1805: Աղօթագիրք կարճառօտ, Վնտ., 1832: Նուէր սիրոյ առ ամենասուրբ կոյսն Մարիամ Աստուածածին, Վնտ., 1832:
Գրակ.
Հանգիստ հօր վարդապետի Մխիթարեան Աւգերեան հ. Մկրտչի, «Բազմավեպ», 1854, № 5: Մխիթարեան յոբելեան, Վնտ., 1901, էջ 101-108: Աղա յան է., Հայ լեզվաբանության պատմություն, Ե., 1958: Գասպարյան Գ., Հայ բառարանագրության պատմություն, Ե., 1968, էջ 121-133: