ՍՏԵՓԱՆ ԶՈՐՅԱՆ (ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ)

Գործունեությունը` Կուսակցական գործիչ, Հաս-քաղ. գործիչ:

Բնակավայրը` Վրաստան

Հաս-քաղ. գործիչ:
ՀՀԴ կուսակցության հիմնադիրներից:

Ծնվ. 18.01.1867թ., գ. Ցղնա (Գողթն գավառ):
Մահ. 19.01.1919թ., Թիֆլիս:

Սովորել է Թիֆլիսի ռեալ. դպրոցում,
1886-ին ընդունվել է Մոսկվայի Նովոալեքսանդրյան երկրագործական,
1889-ին՝ Պետրովսկ-Ռազումովսկայա գյուղատնտեսական ավադները (երկուսից էլ վտարվել է հեղ. գործունեության համար և աքսորվել):

Վերադառնալով՝ կարևոր դեր է խաղացել ՀՀԴ կուսակցության 1-ին ընդհանուր ժողովի (1892) կազմակերպման (գրել է կուսակցության առաջին ծրագրի տեսական մասը) և կուսակցության կենտրոնական օրգան՝ «Դրոշակի» (1892-95-ին՝ խմբագիր) հրատարակության աշխատանքներում:

1898-ին Թիֆլիսում, ՀՀԴ կուսակցության 2-րդ ընդհանուր ժողովում, ՍՏԵՓԱՆ ԶՈՐՅԱՆ պաշտպանել է Օսմանյան կայսրությունում բնակվող բախտակից ժողովուրդների հետ հայերի համագործակցության անհրաժեշտությունը: Դեմ է եղել սուլթանի դեմ մահափորձի կազմակերպմանը: Մեծ աշխատանք է կատարել Բուլղարիայում ՀՀԴ ռազմական դպրոցի ստեղծման համար:

1905-ին, հայ-թաթարական ընդհարումների ժամանակ, ինքնապաշտպանության գլխավոր կազմակերպիչն էր:

1907-ին հանդես է եկել որպես ՀՀԴ կուսակցության միասնության պաշտպան, 4-րդ ընդհանուր ժողովում նրա պահանջով որոշվել է մասնակցել Իրանում սկսված հեղափոխությանը:

Այդ նպատակով 1908-ին մեկնել է Թավրիզ:

1910-14-ին Կարինում եղել է դպրոցների ընդհանուր տեսուչ, մասնակցել Հայաստանում կրթական գործի տարածմանը, Առաջին աշխարհամարտի (1914-18) տարիներին՝ գաղթականության տեղավորմանը, կամավորական գնդերի ստեղծմանը:
1917-ին դաշնակցության ներկայացուցիչն էր Պետրոգրադի համառուսական Սահմանադիր ժողովում, արծարծել է հայկական պահանջներն ու իրավունքները:
Հ
ամագործակցել է Ս. Շահումյանի հետ, մասնակցել Բաքվի պաշտպանության կազմակերպմանը:

Գործել է Մուրադ Սեբաստացու, Սեպուհի հետ:

Հայ-վրացական պատերազմի ավարտին (1919-ի հունվ.) Թիֆլիսում բանակցել է Վրաստանի կառավարության հետ՝ ձգտելով հարթել իրավիճակը:

ՍՏԵՓԱՆ ԶՈՐՅԱՆը դաշնակցության արմ. կողմնորոշման հեղինակներից էր, Հայաստանի ազգ-քաղ. անկախության ձեռքբերումը կապում էր Արևմուտքի ռազմական և դիվանագիտական աջակցության հետ:

Երկեր.
Կենսագրական ուրվագիծ, Բեյրութ, 1979:

Գրակ.
Լազյան Գ., Յեղափոխական դեմքեր (մտաւորականներ և հայդուկներ), Կահիրե, 1945: