ARISTAKES LASTIVERCI (Aristakes Lastivertci) / ԱՐԻՍՏԱԿԵՍ ԼԱՍՏԻՎԵՐՑԻ (Արիստակես Լաստիվերտցի)

Գործունեությունը` Պատմաբան

Բնակավայրը` Հայաստան

Պատմագիր:

Ծնվ. մոտ 1002թ., գ. Լաստիվեր (Բարձր Հայքի Կարնո գավառ):
Մահ. 1080թ.

Տիրապետել է հունարենին, ուսումնասիրել Հայաստանի և Բյուզանդիայի պատմությունը, խորացել աստվածաբանության և ճարտասանության մեջ:
Գլխ. աշխատությունն է 1072-79- ին գրած «Պատմութիւն Արիստակիսի Լաստիվերտցւոյ վարդապետի...» երկը: Բաղկացած է չափածո նախերգանքից, 25 գլխից և հեղինակի հիշատակարանից:

ԱՐԻՍՏԱԿԵՍ ԼԱՍՏԻՎԵՐՑին նկարագրած դեպքերի մեծ մասի ժամանակակիցն է և ականատեսը: Բուն շարադրանքն ընդգրկում է 1000-45-ի հայ-բյուզ. հարաբերությունները, սելջուկյան արշավանքները 1047-48-ից մինչև Անիի գրավումը (1064) և Մանազկերտի ճակատամարտը (1071): Թոնդրակյան շարժմանը նվիրված 22 և 23-րդ գլուխներն ունեն աղբյուրագիտ. բացառիկ արժեք: Երկը կարևորագույն սկզբնաղբյուր է նաև հարևան երկրների պատմության համար: Այն հայ միջնադարյան գեղ. արձակի մեծագույն գործերից է:

«Պատմութիւն» առաջին անգամ տպագրվել է 1844-ին (քնն. բնագիրը' 1963-ին), թարգմանվել է ֆրանս., ռուս., վրաց., վերածվել աշխարհաբարի: Ձեռագրերը պահվում են Երևանում, Վենետիկում, Վիեննայում, Երուսաղեմում և այլուր:

ԱՐԻՍՏԱԿԵՍ ԼԱՍՏԻՎԵՐՑու աշխատություններից են նաև «Մեկնութիւն ընթերցուածոց»-ը՝ Քրիստոսի Ծննդյան և Մկրտության տոնի ընթերցվածքների մեկնությունը) և «Քարոզ նոր ԿիւրակԷի» ճառը:

Երկեր
Պատմություն, Ե., 1971:

Գրակ.
Մանուկյան Գ., Արիստակես Լաստիվերցի, Մատենագրության բանասիրական քննություն, Ե., 1977: