ՀՈՎՍԵՓ ԳԱԹԸՐՃՅԱՆ

Գործունեությունը` Կրթական գործիչ, Կրթական-մշակութային գործիչ, Կրոնական գործիչ

Բնակավայրը` Հայաստան

Հղումներ` www.litopedia.org
hy.wikipedia.org
historyarmenia.org

Ավազանի անունը՝ Ավետիք:

Ծնվ. 19.02.1820թ., Կ. Պոլիս:
Մահ. 09.01.1882թ., Կ. Պոլիս:

Պատմաբան, աստվածաբան, թարգմանիչ, լեզվաբան:
Մխիթարյան միաբանության անդամ (1838), քահանա (1841):

Ուսանել է Կ. Պոլսի Մխիթարյան վարժարանում (1828-33) Վիեննայի Մխիթարյան դպրոցում (1833-38):
1861-ից՝ Կ. Պոլսի Մխիթարյան վարժարանի վերատեսուչ:
Հեղինակ է «Տիեզերական պատմութիւն...» (հ. 1-2, 1849-52), «Հիմնական տարբերութիւն կաթուղիկե եւ էջմիածնական դաւանութեանց...» (1864), «Հանգանակ հաւատոյ...» (1891) աշխատությունների, թարգմանել է Քսենոփոևի, Կիկերոնի և այլ անտիկ հեղինակների երկերից:

Ա. Գ. Գարագաշյանի և Ղ. Հովնանյանի հետ ՀՈՎՍԵՓ ԳԱԹԸՐՃՅԱՆի կատարած Բոսուետի «Խօսք վասն տիեզերական պատմութեան» (1841) թարգմանության մեջ կյանքի է կոչել դասական հայերենը՝ մաքրված օտարաբանություններից, ոչ հարազատ ձևերից ու բառերից:

Ըստ ՀՈՎՍԵՓ ԳԱԹԸՐՃՅԱՆի՝ հայերենը ապրել է զարգացման երկու ժամանակաշրջան՝ նախաքրիստ. («Պատմութիւն մատենագրութեան հայոց», 1851) և հետքրիստ., որոնք իրենց հերթին ունեցել են մի քանի փուլեր:
ՀՈՎՍԵՓ ԳԱԹԸՐՃՅԱՆ հայերենը համարել է հնդեվրոպ. նախալեզվի հնդիրան. լեզվախմբի իրան, մի ճյուղ:

Գրակ.
Ակինյան Ն., Դասական հայերէնն եւ վիեննական մխիթարեան դպրոցը, Վնե., 1932: