SMBAT BYURAT (Ter-Xazarenc) / ՍՄԲԱՏ ԲՅՈՒՐԱՏ (Տեր-Ղազարենց)

Գործունեությունը` Ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, Գրող

Բնակավայրը` Հայաստան

Ծնվ. 15.03.1862թ., Զեյթուն:
Մահ. 1915թ., Մեծ Եղեռնի զոհ:

Գրող, մանկավարժ: Հայ ազգ-ազատագրական պայքարի մարտիկ:

Ավարտել է Երուսաղեմի ժաանգավորաց վարժարանը (1880), հետևել է Սորբոնի համալսարանի մանկավարժության դասնթացների:
1880-ին Մարաշում հիմնադրել է «Կիլիկիո պահապան» ընկերությունը, խմբագրել «Փյունիկ», «Նոր օր», «Մանզումեի էֆքյար» պարբերականները, հրատարակել «Գաղափար» թերթը:
Ուսուցչություն է արել Մարաշի, Զեյթունի, Սսի, Սամսունի, Կ. Պոլսի, Ալեքսանդրիայի, Կահիրեի հայկական վարժարաններում:
Լինելով հայ ազգ-ազատագրական պայքարի մարտիկ՝ քանիցս բանտարկվել է թուրքական կառավարության կողմից:
Գրել է [«Աւարայրի արծիվը կամ Վարդանանք» (1909), «Եըլտըզէ Սւսսուն» (1910), «Արիւնի ճամբուն վրայ» (1911), «Վերջին բերդը» (հրտ.' 1929), «Ազատութեան համար:

Զէյթունի վրէժը» (1911)] հայ ժողովրդի հերոսական անցյալը և XIX դ. վերջի - XX դ. սկզբի ազատագրական շարժումները պատկերող վեպեր, բանաստեղծություններ, պատմական ուսումնասիրություններ:

Երկեր.
Սմբատ Բյուրւստի վիպաշխարհը (Վեպերի վերապատումներ, քննություն, բնագրեր), Ե., 2002: