АВТОРСКИЕ ПЕРЕВОДЫ АРМЯНСКИХ ПОЭТОВ

ՔԻՉ ԵՆՔ‚ ԲԱՅՑ ՀԱՅ ԵՆՔ (հատված) Պարույր Սևակ

Մենք քիչ ենք‚ սակայն մեզ հայ են ասում։
Մենք մեզ ո՛չ ոքից չենք գերադասում։
Պարզապես մենք էլ պիտի ընդունենք‚
Որ մենք‚ միայն մենք Արարատ ունենք‚
Եվ որ այստեղ է՝ բարձրիկ Սևանում‚
Երկինքը իր ճիշտ պատճենը հանում։
Պարզապես Դավիթն այստեղ է կռվել։
Պարզապես Նարեկն այստեղ է գրվել։
Պարզապես մենք մեր դարավոր կյանքում‚
Երբ եղել ենք շատ ու եղել կանգուն‚
Դարձյալ չենք ճնշել մեկ ուրիշ ազգի‚
Ո՛չ ոք չի տուժել զարկից մեր բազկի։
Եթե գերել ենք՝ լոկ մեր գրքերով.
Եթե տիրել ենք՝ լոկ մեր ձիրքերով…

Եվ ինչո՞ւ պիտի չհպարտանանք…
Կա՛նք։ Պիտի լինե՛նք։ Ու դեռ շատանա˜նք։

НАС МАЛО, НО МЫ АРМЯНЕ (отрывок) Паруйр Севак

Мало нас, но мы армяне – это знаем.
Превыше никого себя не почитаем.
Просто, давай признаемся мой брат,
Что мы и только мы имеем Арарат.
И что у нас – в голубизне севанских вод
Копию с себя снимает небосвод.
Просто, здесь у нас Давид сражался.
Просто, здесь у нас Нарек писался…
Просто в жизни нашей вековой,
Когда сильны мы были – дух был боевой
Мы никого в рабов не превращали,
И от ударов наших народы не страдали.
Вот книгами мы все-таки пленяли,
Талантами людей мы увлекали…

И почему нам не гордиться тоже…
Мы есть и будем! И будет нас все больше!

2011 г. Перевел с армянского Вачаган Ваградян

* * * *

ՀԱՅԱՍՏԱՆ ԱՍԵԼԻՍ Համո Սահյան

Հայաստան ասելիս այտերս այրվում են,
Հայաստան ասելիս ծնկներս ծալվում են,
Չգիտեմ ինչու է այդպես:

Հայաստան ասելիս շրթունքս ճաքում է,
Հայաստան ասելիս հասակս ծաղկում է,
Չգիտեմ ինչու է այդպես:

Հայաստան ասելիս աչքերս լցվում են,
Հայաստան ասելիս թևերս բացվում են,
Չգիտեմ ինչու է այդպես:

Հայաստան ասելիս աշխարհը իմ տունն է,
Հայաստան ասելիս էլ մահը ո՞ւմ շունն է…
Կմնամ, կլինեմ այսպես:


ПРИ СЛОВЕ АРМЕНИЯ Амо Сагиян

При слове Армения мои щеки горят,
При слове Армения колени дрожат,
Не ведомо мне – от чего.

При слове Армения душа моя тает,
При слове Армения жизнь расцветает,
Не ведомо мне – от чего.

При слове Армения в глазах моих слезы,
При слове Армения впадаю я в грезы
Не ведомо мне – от чего.

При слове Армения жизнь бьет ключом
При слове Армения мне смерть нипочем,
Значит жить-поживать мне вот так.

Пер. В. Ваградян

* * * *

ՄԻ ԽԱՌՆԵՔ ՄԵԶ ՁԵՐ ՎԱՅՐԻ ԱՐՋԻ ՑԵՂԵՐԻՆ (հատված) Վահան Տերյան

Մի խառնեք մեզ ձեր վայրի, արջի ցեղերին,-
Մեր երկիրը ավերված, բայց սուրբ է և հին:

Բաբելոնն է եղել մեր ախոյանը՝ տե'ս-
Անհետ կորել, անցել է - չար մշուշի պես:

Ասորիքն է եղել մեր թշնամին - ահա'
Դաշտ է տեղը և չըկա քար քարի վրա:

Բարբարոսներ շատ կըգան ու կանցնեն անհետ,
Արքայական խոսքը մեր կըմնա հավետ:

Չի հասկանա ձեր հոգին և ծույլ, և օտար,
Տաճար է մեր երկիրը, սուրբ է ամեն քար:

Արիացի'ր, սի'րտ իմ, ե'լ հավատով տոկուն,
Կանգնի'ր հպարտ որպես լույս լեռն է մեր կանգուն:

НЕ ПУТАЙТЕ НАС С ДИКИМИ ПЛЕМЕНАМИ (отрывок) Ваан Терян

Не путайте вы нас с дикими племенами,
Наша страна древна и почитаема нами.

Взгляни-ка, был нашим супостатом Вавилон
Пропал бесследно – прошел как страшный сон.

Ассирия когда-то была нашим врагом,
Пустынно там сейчас - развалины кругом.

Будут варвары еще, но исчезнут без следа,
А язык нвш царственный жить будет всегда.

Не понять нас вам – душа ленива и чужда,
Храм наша страна, священны камни и вода

Крепись душа моя, стойкой верою воспрянь
И как наша свет-гора высоко и гордо встань

Пер. В. Ваградян

* * * *

ՄԵՆՔ ԽԱՂԱՂ ԷԻՆՔ Հովհաննես Շիրազ

Մենք խաղաղ էինք մեր լեռների պես,
Դուք հողմերի պես խուժեցիք վայրագ:

Մենք ձեր դեմ ելանք մեր լեռների պես,
Դուք հողմերի պես ոռնացիք վայրագ:

Բայց մենք հավերժ ենք մեր լեռների պես,
Դուք հողմերի պես կկորչեք վայրագ:

МЫ МИРНЫМИ БЫЛИ Ованес Шираз

Мы мирными были как наши горы,
Вы как бури хлынули дико.

Мы встали пред вами как наши горы,
Вы как бури завыли дико.

Но мы вечны как наши горы,
Вы как бури исчезните дико.

Пер. В. Ваградян


* * * *

ՍԱՍՈՒՆՑԻՆԵՐԻ ՊԱՐԸ (հատված) Գևորգ Էմին

Պարե՜ց Սասունն, ու ողջ աշխարհը հիացա՜վ,
Պարե՜ց Սասունն, ու ողջ աշխարհը հասկացա՛վ,
Որ պա՛ր չէ սա, այլ՝ մի երկրի հի՜ն պատմություն,
Որ պարտությու՜նն անգամ ունի հպարտությու՛ն,
Եվ չի՜ հաղթի ոչինչ այն քա՜ջ ժողովրդին,
Որ այս ջանքո՛վ
Ու այս կամքո՛վ
Պարե՜լ գիտի…

Հասկացա՛ն ու ասին ի լուր ողջ աշխարհի,
–Հալա՜լ է քեզ,
Սասու՛ն, պարի՜:

Պարի՜,
Դու դեռ երա՜զ ունես կատարելու,
Վրե՜ժ ունես պատմությունից դեռ հանելու.
Պարի՜,

Պարի՜,
Մինչև ո՜ղջ հայերին դու ամբարե'ս,
Եվ այս պարը
Մասիս լեռան լանջի՜ն պարես...

ТАНЕЦ САСУНЦЕВ (отрывок) Геворг Эмин

Сплясал Сасун и восхитился мир,
Сплясал Сасун и догадался мир,
Что танец сей не просто пляс,
а повесть древняя страны такой
Где в битве поражение и то,
частицу гордости имеет все равно
И что никак не победить храбрый тот народ,
Что вот с усердием таким танцует и поет.

Понял мир все это и сказал:
-Здо՜рово !
Сасун, танцуй…

Танцуй!
Во исполнение мечты своей,
Священна месть твоя перед историей
Танцуй!

Танцуй!
Ты должен всех армян собрать
И танец сей на склонах Арарата станцевать.

Пер. В. Ваградян


* * * *

ԱՆԴԱՍՏԱՆ Դանիել Վարուժան

Արևելյան կողմն աշխարհի
Խաղաղությու՜ն թող ըլլա…
Ոչ արյուններ, քրտինք հոսին
Լայն երակին մեջ ակոսին
Ու երբ հընչե կոչնակն ամեն գյուղակի`
Օրհներգությու՜ն թող ըլլա:
Արևմտյան կողմն աշխարհի
Բերրիությու՜ն թող ըլլա…
Ամեն աստղե ցող կայլակի,
Ու ամեն հասկ ձուլե ոսկի.
Եվ ոչխարներն երբ սարին վրա արածին`
Ծիլ ու ծաղի՜կ թող ըլլա:
Հյուսիսային կողմն աշխարհի
Առատությու՜ն թող ըլլա…
Ոսկի ծովուն մեջ ցորյանին
Հավետ լողա թող գերանդի.
Ու լայն ամբարն աղուններուն երբ բացվի`
Բերկըրությու՜ն թող ըլլա:
Հարավային կողմն աշխարհի
Պտղաբերություն թող ըլլա…
Ծաղկի` մեղրը փեթակներուն,
Հորդի գինին բաժակներուն.
Ու երբ թխեն հարսերը հացը բարի`
Սիրերգությու՜ն թող ըլլա:

НИВА Даниел Варужан

В восточной стороне земли
Пусть мир – спокойствие будет…
Не кровь по борозде, но пот
В широком поле пусть течет.
Как только в селах зазвенят колокола –
Пусть благославенье будет.

Западная сторона земли
Пусть урожайной будет…
Пусть свет от звездочек сверкнет,
Колосья златом пусть зальет.
Пастись как будут овцы на лугах –
Идилия пусть будет.

На севере земли
Пусть изобилие будет…
И в море златого пшена
Пусть вечно плавает коса.
И как откроются амбарные врата –
Восторженность пусть будет.

На южной стороне земли
Пусть плодородие будет…
Цветет пусть в ульях мед,
И льется через край вино.
Как запекут невестки добрый хлеб –
Пусть любвиобилье будет.
Пер. В. Ваградян


* * * *

ՀԱՅԵՐՈՒՍ ԹՈՒՔԸ (հատված) Ռաֆաել Պատկանյան

Դուն խելոք, հաշվով վաճառական ես,
Մյուլք, փող ու ապրանք, կասեն, շատ ունես. -
Բայց թե փողեդ շահ չունի Հաաստան,
Թըքել ենք քու ալ, փողիդ ալ վըրան։

Քաջ ես, լըսել ենք, ինքըդ մեծավոր,
Անուն հաղթողի ունես փառավոր.
Բայց թե թըրեդ շահ չունի Հայաստան,
Թըքել ենք քու ալ, թըրիդ ալ վըրան։

Մեծ ուսում առիր, եղար գիտնական,
Գովքովըդ լըցված է մարդոց բերան.
Թե ուսումեդ շահ չունի Հայաստան,
Թըքել ենք քու ալ, ուսմանդ ալ վըրան:

Կուտամ քեզ պատիվ, կունենաս դու հարգ,
Ու կըդընեմ քեզ ազնիվ մարդոց կարգ,
Երբ օրորանեդ մինչև գերեզման
Միակ ձըգտմունքըդ լինի Հայաստան։

ПЛЕВОК АРМЯН (отрывок) Рафаел Патканян

Удачлив, расчетлив, умен ты, купец,
Говорят, добра и денег скопил – молодец.
Но если Армении нет прока от них,
Плевать на тебя и на деньги твои.

Слыхали – слывешь крутым храбрецом,
Победно не раз смотрел смерти в лицо.
Но если Армении не меньше страдать,
Плевать на тебя и на твою рать.

Учился усердно, ученым ты стал,
Заслуженно славу себе ты снискал,
Но если не вносишь свет ты в Армению
Плевать на тебя и ученость твою.

Отдам тебе честь, ты будешь в почете,
И честных людей ты будешь в когорте,
Когда бы с рожденья до смерти своей
Арменией грезил, мечтал бы о ней.

Пер. В. Ваградян